‘Maar hoe voél je je dan, mama?’ Mama dacht even na en zei dan: ‘Alsof ik heel, heel zwaar ben.’

Met ‘Sofamama’ weet auteur Peter De Voecht op ontroerende wijze de stille zwaarte te vangen die over een gezin kan hangen wanneer een ouder worstelt met zijn of haar mentale gezondheid. De zinnen raken en zinderen na, zeker voor iedereen die ooit datzelfde onzichtbare gewicht heeft gevoeld of het van dichtbij meemaakte. In dit boek wil Sofia niets liever dan dat haar moeder met haar speelt. Ze begrijpt niet waarom mama in de sofa blijft liggen. Niet om te slapen, maar gewoon om te liggen. Haar verwarring is hartverscheurend: ‘Hou je niet meer van me, mama?’ vraagt ze, terwijl haar vader voorzichtig uitlegt dat mama ziek is. Sofia wil dit niet accepteren en doet alles wat ze kan om haar moeder uit haar sombere toestand te halen.

De illustraties van Evelien Van Landeghem maken deze emotionele wereld voor jonge lezers tastbaar. De moeder en haar omgeving zijn in een blauwachtige tint gehuld, een visuele metafoor voor de droevige mist. Het is een krachtig middel voor kinderen om te begrijpen hoe depressie of een burn-out alles kan beïnvloeden, ook al wordt de oorzaak niet benoemd. Wanneer Sofia vraagt: ‘Kan je dan niet gewoon stoppen met jezelf ongelukkig te maken?’, snijdt het door je heen. De onschuld van het kind, gecombineerd met de zwaarte van de vraag, benadrukt precies hoe complex en verwarrend mentale pijn voor kinderen kan zijn. Sofia zoekt steeds opnieuw naar verklaringen voor gedrag dat ze niet kan duiden.

Maar de kracht van dit boek zit ook in wat het niét doet. Het biedt geen snelle feel-good oplossing, geen plotselinge opleving waarin mama weer vrolijk en energiek wordt. De Voecht kiest voor eerlijkheid boven sprookjes. Het verhaal laat zien dat kinderen hun ouders niet kunnen “beter maken” én dat ze daar ook niet verantwoordelijk voor zijn. ’Sofamama’ legt juist de nadruk op steun, aanwezigheid en kleine gebaren van liefde die een vleugje kleur kunnen terugbrengen. Van Landeghem laat dit subtiel zien: warmte sijpelt door het blauw wanneer dierbaren in de buurt zijn.

Sofamama is een aanwinst voor elke boekenkast, maar des te betekenisvoller in een gezin waar mentale gezondheid een rol speelt.

Sofamama

De leukste boekentips voor een geslaagde Voorleesweek