Met ‘Sofamama’ weet auteur Peter De Voecht op ontroerende wijze de stille zwaarte te vangen die over een gezin kan hangen wanneer een ouder worstelt met zijn of haar mentale gezondheid. De zinnen raken en zinderen na, zeker voor iedereen die ooit datzelfde onzichtbare gewicht heeft gevoeld of het van dichtbij meemaakte. In dit boek wil Sofia niets liever dan dat haar moeder met haar speelt. Ze begrijpt niet waarom mama in de sofa blijft liggen. Niet om te slapen, maar gewoon om te liggen.

De Voorleesweek is elk jaar opnieuw een uitnodiging om stil te staan bij de kracht van verhalen. Van 22 tot 30 november zet Iedereen Leest het plezier en het belang van voorlezen in de kijker. Hun centrale boodschap is eenvoudig, maar bijzonder waardevol: blijf voorlezen. Ook wanneer een kind zelf al kan lezen. Ook wanneer de interesse even lijkt te ontbreken. 

De metafoor van een overlopende emmer – al zichtbaar op het titelblad – zet meteen de toon. We ontmoeten een ouder die onderuitgezakt in de zetel zit, moe van een dag vol grote emoties. Voor veel ouders is dat beeld pijnlijk herkenbaar: de momenten waarop je nog snel een boek voorleest met de laatste energie die je hebt, terwijl je weet dat niet alles liep zoals je graag had gewild. Op rijm probeert de voorlezende ouder opnieuw verbinding te maken met het kind. Het boek neemt je mee door alles wat misging, zonder te vervallen in schuld, maar met ruimte voor herstel.

Natuurlijk is het bij inclusieve Sinterklaasboeken belangrijk om eerst te letten op racistische of koloniale beeldtaal, maar laten we nog een stap verder gaan. Echte inclusie betekent dat diversiteit breder wordt opgevat dan alleen etniciteit. Daarom stelden we een lijst samen met meer dan vijftig inclusieve Sinterklaasboeken.

Tussen de wolkenkrabbers van New York runt de familie Wu een wasserette. Terwijl haar ouders lange dagen maken, brengt de tienjarige Magnolia haar zomer door tussen draaiende wasmachines en stapels kleren. Uit verveling begint ze de verloren sokken die klanten achterlaten te verzamelen op een prikbord. Wanneer ze de nieuwkomer Iris ontmoet, ontstaat niet alleen een vriendschap, maar ook een plan: samen gaan ze op zoek naar de eigenaren van de verloren sokken.

We krijgen regelmatig de vraag om kinderboeken aan te raden: voor de klas, de bibliotheek of als cadeau. De afgelopen jaren zijn er zoveel prachtige boeken verschenen dat we besloten hebben een ultieme startlijst samen te stellen. Deze lijst is bedoeld als beginpunt, niet als uitputtend overzicht. Wat we belangrijk vinden bij het kiezen van boeken, is dat kinderen zichzelf kunnen herkennen in de verhalen die ze lezen, én dat ze een kijkje kunnen nemen in andere werelden en ervaringen. Het gaat dus niet alleen om diversiteit omdat het moet, maar om verhalen die authentiek, genuanceerd en inclusief zijn.

Obi en Kobe hebben allebei het syndroom van Down, maar dat staat niet centraal in het verhaal. Hun vriendschap wel. Wanneer iets niet loopt zoals Obi had gehoopt, wordt het “onweer in zijn hoofd” prachtig invoelbaar gemaakt. Een metafoor die herkenbaar is voor elk kind. Kobe weet precies wat zijn vriend nodig heeft en laat hem even begaan.

De Kleurrijke Kinderboekenlijst is een initiatief van uitgevers, boekwinkels, leesconsulenten en makers van kinderboeken die zich al jaren inzetten voor diversiteit en inclusie in de jeugdliteratuur. Zij merken op dat Nederlandse en Vlaamse makers van kleur en hun verhalen structureel ondervertegenwoordigd blijven op de jaarlijkse lijst met thematitels van de Kinderboekenweek.

Waar Mijn schaduw is roze en Mijn schaduw is paars vooral lieten zien dat het oké is om jezelf te zijn, benadrukt Mijn schaduw is blauw dat solidariteit en het doorbreken van seksistische aannames minstens zo essentieel zijn. Het nodigt kinderen uit niet alleen hun eigenheid te omarmen, maar ook bondgenoot te zijn wanneer iemand onrecht ervaart.

Auteur Tolá Okogwu weet in dit eerste deel van de serie een spannend en meeslepend verhaal neer te zetten dat tegelijk herkenbaar en vernieuwend aanvoelt. De mix van Afrikaanse mythologie, sciencefiction en superheldenactie roept onmiskenbaar parallellen op met X-Men en Black Panther. Maar Okogwu voegt iets toe dat vaak ontbreekt in mainstream jeugdliteratuur: een zwart meisje in de hoofdrol, wiens kracht onlosmakelijk verbonden is met haar afrohaar.

Kinderboeken die afrohaar vieren, laten jonge lezers niet alleen de schoonheid en veelzijdigheid van afrohaar zien, maar ze doorbreken ook generaties van stereotypering. Zulke boeken geven Zwarte kinderen woorden en beelden van trots en zelfliefde.

Nog niet eerder verscheen er in Nederland een kinderboek dat zo openlijk de genocide en slavernij onder de VOC bespreekbaar maakt. Het is een moedige en broodnodige bijdrage aan de jeugdliteratuur, die jonge lezers niet alleen een spannend avontuur biedt, maar ook een eerlijker beeld van ons verleden.

Met Daarom heet ik zo! debuteert schrijfster Rigoberta Mejia Sian, met illustraties van Aafke Mertens. Het boek nodigt kinderen én volwassenen uit om stil te staan bij de rijkdom en de verhalen achter namen. Perfect voor de start van het schooljaar: om een gesprek in de klas op gang te brengen, bij het voorstellen of om elkaar beter te leren kennen.

Wat meteen opvalt, is dat het boek nooit expliciet benoemt dat Siem ADHD heeft. In plaats daarvan laat de auteur de lezer kennismaken met wie Siem is, aan de hand van zijn onstuitbare energie, zijn creatieve buien en zijn voortdurende drang om te bewegen. Daarmee wordt voorkomen dat het verhaal problematisch aanvoelt. Het is eerder een hilarische schets van een kind dat de wereld op volle toeren beleeft.

Dit boek laat zien dat diversiteit in kinderboeken niet alleen gaat over gender of etniciteit, maar ook over de sociale en economische context waarin kinderen opgroeien. Het verhaal van Nelle weerspiegelt dat iemands geldsituatie deel kan uitmaken van hun leven, zonder dat het hun hele identiteit bepaalt.

Kinderboeken waarin meisjes met een hijab op een vanzelfsprekende manier voorkomen, laten jonge lezers zien dat geloof, identiteit en cultuur géén reden tot uitsluiting zijn maar een bron van trots en kracht. Ze normaliseren religieuze en culturele expressie en bieden herkenning aan kinderen die zich vaak onzichtbaar of niet gewenst voelen. Voor jonge meisjes zijn zulke verhalen een krachtige bevestiging: je mag er zijn, precies zoals je bent.

De auteur liet zich in een interview ontvallen dat ze erg lange tijd aan het boek werkte, en dat voel je ook aan alles: hier is aan geschaafd, gekauwd, herschreven, gewikt en gewogen. Elk woord zit juist. Geen woord is er te veel. Geen woord te zwaar. Geen woord te weinig. Ook niet te complex of te simplistisch. En net door dat werk, leest het zo vlot, poëtisch en ‘juist’.

Hoewel nergens expliciet benoemd, zou je Latif kunnen lezen als een neurodivergent personage. Niet vanwege zijn gedrag, maar vooral door de manier waarop zijn omgeving reageert. Zo barst zijn vader op een bepaald moment in tranen uit omdat Latif geen vreugde toont. Een scène die doet denken aan de rauwe emotie die ouders soms ervaren wanneer hun kind niet voldoet aan het neurotypische beeld dat ze voor ogen hadden.